Geschiedenis
De pistachenoot, zoals we die vandaag kennen, ontstond uit zijn oorsprong in het wild groeiend in Centraal-Azië op Pistacia Vera-bomen. De eerste stap was om deze noot te selecteren en te verbeteren, en dit werd ondernomen tijdens de heerschappij van Perzische heerschappij, die zich uitstrekte van de Middellandse Zee tot in Centraal-Azië. Dit maakt ze centraal in de Iraanse geschiedenis en daarom blijven ze een belangrijk gewas op het Iraanse plateau. Het verbouwen van pistachenoten, ondanks hun Perzische oorsprong, heeft zich sindsdien verspreid en bloeit ook in andere landen, waaronder Syrië, Turkije, Griekenland en Sicilië. Hoewel deze geschiedenis teruggaat tot de late oudheid en zelfs verder, was het in de jaren 1970 dat de pistache internationaal de commerciële wereld begon binnen te treden, met oogsten in landen overal rond de 30e breedtegraad. Argentinië, Chili, Californië, Noord-Afrika en delen van Australië maken vandaag allemaal deel uit van de pistachehandel. Deze heerlijke noot is sindsdien een luxe traktatie geworden die overal ter wereld in winkels te vinden is.
Botanie
Er zijn 11 soorten pistache, maar slechts één - degene die we in supermarkten vinden - is eetbaar. Allemaal kunnen ze worden gebruikt om mastiek of terpentijn te produceren. Hoewel elke soort als "pistache" kan worden aangeduid, reserveren we die naam doorgaans voor de commercieel geproduceerde eetbare noot, waarvan de Latijnse naam Pistacia Vera L. is. Deze noot is lid van de familie Anacardiaceae en is verwant aan veel andere vruchten en noten, waaronder mango's, cashewnoten, sumak en gifsumak en eiken. Het groeit aan een kleine boom en vereist droge klimaten van zeeniveau tot ongeveer 1800 meter boven zeeniveau. Het produceren van een oogstbare hoeveelheid pistachenoten vereist lange, hete, zonnige zomers en koele, droge winters. Dus, de juiste combinatie van droogte en hoogte is vereist. Zodra bomen één jaar oud zijn, beginnen pistachenoten lateraal te dragen. De bomen zijn bladverliezend, wat betekent dat ze in de herfst hun bladeren verliezen en niet vrucht dragen in de winter. Ze zijn ook tweehuizig, dus er is een mannelijke pistacheboom en een vrouwelijke, beide zijn nodig voor voortplanting en oogsten. Het stuifmeel van de bloemen wordt verspreid door de wind, en pistachebomen hebben zelf een uitgebreid wortelsysteem dat diepe lagen grond bereikt. Dit stelt hen in staat om lange periodes van droogte te overleven, maar vereist ook dat ze in goed doorlatende grond leven. Hoge zoutgehaltes zijn acceptabel, en irrigatie is prima. Pistachebomen dragen doorgaans niet de volledige hoeveelheid fruit totdat ze enkele jaren in hun groei zijn, en ze rijpen gedurende een langere juveniele periode dan veel andere notenbomen, soms wel 15-20 jaar.
Gebruik en Voedingswaarde
De pistachenoot levert veel vitaminen en mineralen, vezels, antioxidanten en onverzadigde vetten. Deze kenmerken maken het een rijk en gezond onderdeel van elk dieet. Een portiegrootte (28 g) biedt bijvoorbeeld meer voedingsstoffen dan de meeste andere noten of gezonde snacks: meer voedingsvezels dan een half kopje spinazie of broccoli, vier keer de vitamine B6 die pindakaas heeft, bijna evenveel thiamine als een half kopje rijst, dezelfde hoeveelheid kalium als een banaan, en 15 gram vet - waarvan slechts 1,5 g verzadigd vet is.
